dinsdag 1 september 2015

Digitale prentenboeken

Gisteren begon het nieuwe studiejaar. Tweedejaars studenten volgen het vak Ontdekken van de wereld. Ze lopen stage in de onderbouw (groep 1 t/m 4) en moeten voor dit vak onder andere het volgende doen: ontwerp een rijke hoek of ontdektafel rondom een aardrijkskundig thema, zoals vervoersmiddelen, beroepen of soorten woningen.

Voor de introductie van dit thema maken studenten een digitaal product, bijvoorbeeld via Padlet, Popplet of Prezi, maar indien mogelijk stuur ik aan op het maken van een digitaal prentenboek.


Waarom digitale prentenboeken?
Als voorbereiding op het werkcollege lezen studenten de publicatie Wat weten we over ICT en de taalontwikkeling van jonge kinderen? en bekijken ze minimaal één digitaal prentenboek via http://app.wepboek.nl.

Deze publicatie benoemt veel meerwaarden van digitale prentenboeken (ook wel Levende Boeken genoemd), zoals:
  • Beter verhaalbegrip;
  • Beter begrip van gevoelsmatige reacties;
  • Toename woordenschat;
  • Potentie tot personalisatie.
Ook uit ander onderzoek blijkt dat verwacht mag worden dat de multimediale ondersteuning en digitale interactie van Levende Boeken de woordenschatontwikkeling en het verhaalbegrip extra stimuleren, met name bij kinderen met een taalachterstand (Verhallen, Bus & De Jong, 2004; Bus & De Jong, 2007).

De reden hiervoor zijn de multimediale prentenboeken; als filmische beelden en geluiden aan prentenboeken zijn toegevoegd, begrijpen kinderen aanzienlijk meer van het verhaal en leren ze er nieuwe woorden en zinstructuren bij.

Het bleek overigens wel dat herhaling een belangrijke rol speelt in het behalen van goede resultaten. Pas nadat de kinderen het boek vier keer hadden gehoord, maakten ze vooruitgang in vocabulaire en zinstructuren en begonnen ze ook complexere structuren van het verhaal te begrijpen. Weer een sterk argument voor de inzet van digitale boeken natuurlijk, omdat herhaling daarmee wel heel makkelijk wordt.


Inzet in de klas
Dat gezegd hebbende, is er ook onderzoek gedaan naar de beste manier om digitale prentenboeken in te zetten in de klas. Broekhof en Cohen De Lara (2007) hebben dit helder beschreven. De digitale prentenboeken worden ingezet in een cyclische manier van werken, waarin afwisselend het prentenboek en de computer worden gebruikt. Deze manier van werken verloopt volgens de volgende fasen:
  1. Een boek kiezen;
  2. Het boek klassikaal introduceren;
  3. Het boek zelfstandig bekijken op de computer/digibord;
  4. Nog eens het verhaal in de klas bespreken;
  5. Herhaling aan de computer.
In hun publicatie werken ze deze fasen gedetailleerd uit: Levende_boeken.pdf 


Zelf een digitaal prentenboek maken
Digitale prentenboeken zijn er in talloze varianten. Sommigen lijken net tekenfilms, terwijl anderen door enthousiaste leerkrachten zelf gemaakt zijn. Het is bijvoorbeeld in PowerPoint goed mogelijk om een eenvoudig digitaal prentenboek zelf te maken. Om daarbij te helpen heb ik een stappenplan gemaakt en voorbeeldmaterialen beschikbaar gezet om mee te oefenen:
Ik denk dat iedereen hiermee in staat is om eigen digitale prentenboeken te maken. Ik ben in elk geval heel benieuwd naar wat de studenten allemaal zullen maken en hoop dat het bijdraagt aan een mooie introductie van hun thema op hun stage.


Literatuur

Broekhof, K., & Cohen De Lara, H. (2007). Levende boeken: zo werkt dat! http://www.sardes.nl/Levende_boeken.pdf

Bus, A.G., & Jong, M. T. de (2007). Een witte is een poes, een zwarte een kat... http://www.bereslim.nl/pdf/Het%20jonge%20kind%201.pdf

Verhallen, M. J. A. J., Bus, A. G., & Jong, M. T. de (2004). Elektronische boeken in de vroegschoolse educatie. http://www.bereslim.nl/pdf/Elektronische_boeken_in_de_vroegschoolse_educatie.pdf

3 opmerkingen:

  1. Let er bij het zelf maken van digitale prentenboeken wel op dat, wanneer je gebruikt maakt van tekeningen en teksten van anderen, je deze niet mag verspreiden via internet. Daar zit namelijk auteursrecht op. Je mag niet zelf werk van anderen publiceren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat klopt helemaal! Dank voor je waardevolle aanvulling! Meer informatie over auteursrecht is onder andere te vinden op het blog van Arnoud Engelfriet: http://www.iusmentis.com/auteursrecht

    BeantwoordenVerwijderen