zondag 20 maart 2016

Workshop: Minecraft


Vrijdagmiddag gaf ik samen met Thijs Tervoort, student aan de Rockacademie in Tilburg een workshop Minecraft. Ik heb Thijs via Twitter leren kennen. Hij speelt zelf regelmatig Minecraft en is de inhoudelijke expert, terwijl ik als onderwijskundige de transfer naar het onderwijs kan maken. Samen hebben we de afgelopen weken de workshop uitgedacht en voorbereid. Het opvallende is dat ik een maand geleden nog nooit Minecraft had gespeeld, maar nu red ik mij heel behoorlijk!

Gaming in het onderwijs
Buiten schooltijd spenderen kinderen van 5 t/m 8 jaar ongeveer twee tot vier uur aan media. Bij kinderen van 8 t/m 12 jaar is dit reeds opgelopen tot vijf of zes uur per dag! Vrijwel alle kinderen, jongens én meisjes spelen games. Bovendien staat de specifieke game Minecraft hoog in diverse ranglijstjes. Vandaar dat ik de workshop begon met een korte keynote over gaming in het onderwijs.

Hieronder staat mijn keynote. Binnenkort wil ik, onder andere op basis van onderstaande keynote, een vlog opnemen over gaming in het onderwijs.




Deel 1: Survival mode in single player (± 45 minuten)
Als eerste kennismaking met Minecraft was er bewust voor gekozen om de deelnemers te laten starten met survival mode in single player. Dat hield in dat deelnemers individueel in een eigen wereld speelden, zonder enige grondstoffen om mee te beginnen. Ze leerden dus om alles zelf te verzamelen en te bouwen.

De eerste opdracht voor de deelnemers was om een huis te bouwen in Minecraft. Om de deelnemers te helpen bij dit onderdeel had ik verschillende werkkaarten ontworpen met kleine deelopdrachtjes. Elke deelopdracht had een eigen instructievideo, zodat deelnemers zelfstandig aan het werk konden. In feite konden ze met de eerste werkkaart al prima een huis bouwen. Echter, als ze meer wilden, dan konden ze met de overige werkkaarten aan de slag. Zo kon ik tijdens de workshop handig differentiëren qua tempo, vaardigheid en interesse.


De deelnemers gingen allemaal zelf vol goede moed aan de slag, maar merkten al snel dat Minecraft toch best lastig is! Alleen al de basisbesturing - rondlopen met de toetsen en rondkijken met de muis - was voor een aantal onwennig. Anderen, die wat meer game-ervaring hadden, pikten dit snel op.
Als ze eenmaal de basisbesturing enigszins onder de knie hadden, was de volgende uitdaging om hout te verzamelen en vervolgens planken en een werkbank te maken.

Tegen de tijd dat de meeste deelnemers voldoende planken hadden om muren mee te bouwen, was het nacht geworden in de wereld. Het dag/nachtritme in Minecraft is ongeveer 10/10 minuten. Als je nog geen steenkool hebt gevonden, kun je geen fakkels maken en dan is het echt pikkedonker. Vaak betekende dit dat de deelnemers moesten wachten tot het weer dag werd om verder te kunnen bouwen. Aan het eind van dit eerste deel had niet iedereen een compleet huis, maar de meesten wel. Of in elk geval een paar mooie muren met een deur!


Deel 2: Creative mode in multiplayer (± 90 minuten)
Na dit eerste deel, gingen de deelnemers in het tweede deel omschakelen naar Minecraft in creative mode én in multiplayer. In creative mode hadden de deelnemers ineens toegang tot alle (!) grondstoffen en materialen van de game. Ze konden dus ineens onbeperkt en onbekommerd bouwen. En, in multiplayer, zaten ze allemaal met elkaar in dezelfde wereld. Dat betekende dat ze elkaars avatars tegenkwamen en konden chatten met elkaar.


De opdracht voor de groep was eenvoudig: bouw met elkaar een wereldwonder. De uitvoering hiervan was echter een stuk complexer. Waar begin je? Wat ga je bouwen? En hoe dan? Juist dit proces vond ik heel interessant om te zien. Hoe werkte de groepsdynamica bij zo'n opdracht? Sommigen begonnen zomaar ergens wat te bouwen. Anderen trokken een eigen plan en bliezen met dynamiet hele bergen op. Maar uiteindelijk werd er toch een soort gezamenlijk plan gemaakt om de Chinese muur te gaan bouwen. De deelnemers die wat handiger waren qua basisbesturing gingen voortvarend aan de slag en de deelnemers die nog wat stoeiden met de besturing bouwden op hun eigen manier en in hun eigen tempo mee.

De dynamiek tussen de deelnemers was aardig om te zien. Ze hielpen elkaar, legden technieken uit en zochten naar nieuwe toepassingen in Minecraft. Af en toe werd er via de chat gecommuniceerd, maar veel vaker werd er gewoon door het lokaal geroepen. En, het moet gezegd, aan het eind van dit tweede deel stond er (een soort van) Chinese muur in hun wereld.



Deel 3: Minecraft in de klas (± 60 minuten)
Het laatste uur van de workshop stond de transfer naar het onderwijs centraal. Hoe kun je goede opdrachten formuleren die uitdagend zijn voor kinderen, maar ook aansluiten bij vakdidactiek én het spelplezier van Minecraft?

Om de deelnemers dit te laten ervaren, had ik zelf een wereld voorbereid. Deze wereld, genaamd Ludere Semper, was in een paar stappen op de eigen laptop te zetten. De deelnemers plaatsten de wereld in het juiste mapje en hij verscheen automatisch in Minecraft. Na het starten van de wereld, kwamen ze bij een muur met daarop twee instructieborden:
  1. Zoek het rode huis voor een beeldende opdracht.
  2. Zoek het gele huis voor een rekenopdracht.
In elk huis had ik een kist geplaatst met daarin een boekje. In dat boekje stond de opdracht beschreven. Deze opdrachten had ik samen met een collega beeldend onderwijs en rekenen-wiskunde uitgedacht, om er zeker van te zijn dat het goede opdrachten waren.

Voor beeldend onderwijs: bouw een toren op het stenen platform buiten. Gebruik verschillende constructietechnieken en zorg ervoor, door gebruik te maken van stapeling, stevig, hoog en luchtig is (een open karakter heeft). Er zijn verschillende soorten torens, zoals stadstorens, watertorens, kerktorens, verdedigingstorens, vuurtorens, etc. Bouw een toren!

Voor rekenen-wiskunde: bouw buiten in het afgezette veld (19 x 32 blokjes) een doolhof van minimaal vier blokken hoog. Verberg ergens in het doolhof een schat.


Tijdens de workshop was het niet per se de bedoeling dat de deelnemers deze opdrachten ook gingen uitvoeren, maar vooral om hen te inspireren hoe je dit in Minecraft zou kunnen aansturen. Echter, de meesten vonden het zulke leuke opdrachten, dat ze torens en doolhoven gingen bouwen.

In de nabespreking kwam naar voren welke vakoverstijgende vaardigheden aangesproken worden door Minecraft (veel overlap met de 21st century skills) en hoe de cyclus van ontwerpend leren terug kwam. De eerste stap (probleem verkennen en formuleren) wordt door de leerkracht gedaan. De uitvoering van de oplossing, stap 4 (prototype maken), stap 5 (testen en optimaliseren) en stap 6 (presenteren) wordt door de kinderen in Minecraft gedaan. Maar let op: Minecraft is hierbij slechts een middel. Het zou ook prima met karton, klei of hout gedaan kunnen worden!

Belangrijk is om te beseffen dat stap 2 (ideeën verzinnen en selecteren) en stap 3 (concepten uitwerken en selecteren) van de cyclys van ontwerpend leren niet automatisch gedaan worden.
Dit onderzoek vindt natuurlijk grotendeels buiten Minecraft plaats. Om het creatieve proces te bevorderen is het belangrijk dat kinderen de tijd en ruimte krijgen om dit onderzoek te doen. Welke torens zijn er zoal? Hoe zien die er uit? Welke constructietechnieken zijn er? Wat zijn voor- en nadelen? Hetzelfde geldt voor de rekenopdracht, het doolhofontwerp. 


Terugblik: wat ging er goed?
Na een lange en intensieve voorbereiding is het altijd spannend om achteraf te kijken of het werkte. In de afsluiting waren de deelnemers enthousiast en dankbaar. Wat ging er volgens mij goed?
  • Alle deelnemers hebben op eigen niveau in Minecraft gespeeld.
  • Thijs en ik konden voldoende rondlopen om individuele deelnemers te helpen, maar de groep deelnemers (nu dertien) had zeker niet twee keer zo groot moeten zijn. 
  • Er waren voldoende koptelefoons en externe muizen beschikbaar voor deelnemers die dit niet zelf meegenomen hadden. En genoeg snacks!
  • De deelnemers kenden de verschillen tussen single player en multiplayer. En de verschillen tussen survival en creative mode.
  • Ze konden zich (enigszins) redden in een Minecraft wereld. En, ze wisten ook hoe ze zelf nieuwe dingen konden leren.
  • Ze konden zelf een wereld voorbereiden en delen met anderen.
  • Ze hadden drieëneenhalf uur intensief en enthousiast meegedaan! 
  •  


Terugblik: wat kan er beter?
Het was de eerste keer dat ik deze workshop zo verzorgde en dan merk je altijd dat er bepaalde onderdelen bijgesteld kunnen worden. Wat zou ik een volgende keer anders doen?
  • In de aankondiging van de workshop stond nadrukkelijk dat deelnemers een eigen laptop moesten meenemen met daarop Minecraft geïnstalleerd. Het bleek dat niet iedereen een voldoende krachtige laptop had om Minecraft soepel op de draaien. Dat zorgde voor haperingen, herinstallaties, etc. Volgende keer dus toch minimale specificaties opgeven, of deelnemers vooraf kort iets laten testen.
  • De tijdsindeling van de workshop zou ik iets wijzigen. Sommige onderdelen voelden wat krap en anderen weer wat ruim. Een betere indeling is volgens mij als volgt:
    • Keynote - 30 minuten
    • Deel 1 - 60 minuten
    • Deel 2 - 60 minuten
    • Deel 3 - 60 minuten
  • Het was een bewuste keuze om deelnemers eerst survival mode te laten spelen en daarna creative mode. Dat bleek best ingewikkeld, omdat de meeste deelnemers in de eerste nacht nog geen fakkels konden maken. Het is een idee om te beginnen met creative mode. Maar of dat echt beter werkt? Misschien gewoon een kwestie van uitproberen!
  • Op mijn werkkaarten stonden QR codes naar korte instructievideo's over specifieke handelingen. Lang niet alle deelnemers hadden eerder een QR code gescand of wisten hoe dit moest. Misschien ook deze manier van werken in de aankondiging alvast opnemen?
  • Er is een aparte MinecraftEDU versie op de markt die voor het onderwijs erg interessant is. Het maakt het bouwen van wereld veel eenvoudiger en je kunt deelnemers veel meer sturen (en beperken), waardoor educatieve doeleinden beter tot hun recht komen. Echter, voor de MinecraftEDU versie heb je als school een abonnement nodig en licenties voor gebruikers. Voor deze workshop was dat niet haalbaar binnen de beperkingen van de HU en onzekerheid over de hoeveelheid deelnemers. Vandaar dat we met de meest standaard versie van Minecraft hebben gewerkt. Dat was een goede kennismaking, maar een vervolg in MinecraftEDU zou natuurlijk prachtig zijn!


Vooruitblik: hoe nu verder?
Deze workshop is voor mij aanleiding om meer met gaming en onderwijs te doen. De komende tijd zijn er diverse initiatieven die uit deze workshop zijn ontstaan.
  • Begin april is er een BIC-netwerk bijeenkomst van ICT coördinatoren. Ik mag hen een workshop geven over Minecraft in het onderwijs. Niet deze zelfde workshop van 3,5 uur, maar een korte kennisoverdracht van ongeveer drie kwartier.
  • Eind april neem ik een podcast op met Robin Smorenburg, leerkracht basisonderwijs, over Minecraft in het onderwijs.
  • De komende weken neem ik een derde vlog op over gaming in het onderwijs. De keynote van deze workshop zal ik onder andere daarvoor gebruiken, maar ook het recente artikel dat op  Mediawijzer.net is verschenen: www.mediawijzer.net/goede-games-onderwijs-er
  • Er zijn (vage) plannen voor een eventuele tweede workshop als vervolg op deze workshop. Daarin zouden we meer de diepte in kunnen gaan over hoe Minecraft succesvol in het onderwijs ingezet kan worden.

Delen van materialen
Ik was eerst wat huiverig om al mijn materialen van deze workshop zomaar te delen. Maar in het onderwijs is het eigenlijk best gebruikelijk om lesmateriaal uit te wisselen. Bovendien is Minecraft zelf ook een heel open platform en wordt het juist aangemoedigd om zoveel mogelijk met anderen te delen. Dus, hieronder staan mijn materialen:
Mocht je met Minecraft aan de slag willen, dan hoop ik dat dit blog en deze materialen helpen. In dat geval zou ik het leuk vinden te horen hoe het is gegaan en iets van terugkoppeling te ontvangen. Natuurlijk kan ik ook als zzp'er deze workshop elders verzorgen. Als je daar interesse in hebt, neem dan gerust contact met me op. Mocht je tegen wat voor probleem dan ook aanlopen, gebruik dan onderstaand algoritme om het op te lossen.



4 opmerkingen:

  1. beste Don,

    bedankt voor dit interessante artikel over minecraft in het onderwijs.
    kan je mij vertellen of er freeware van mincraft is en waar ik minecraft kan downloaden? ik wil het experimenteel inzetten en heb niet de middelen om het te kopen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Tom,
    Voor zover ik weet is Minecraft voor zo'n beetje voor elk platform beschikbaar als game, maar nergens gratis. Speel je de 'gewone' versie op een PC of Mac, dan kun je de game downloaden via https://minecraft.net/en/ Zodra je wil inloggen om te spelen heb je een account nodig. Een account kost eenmalig 25 euro. Maar misschien kun je eens met het account van een ander spelen?
    De variant voor iPhone en iPad kost slechts 6 euro, maar is wel beperkter qua functionaliteit en lastiger wat betreft besturing (al went dat wel).

    BeantwoordenVerwijderen
  3. kijk voor een account op alts.pro alle soorten minecraft accounts voor een goede prijs

    BeantwoordenVerwijderen
  4. als je het bij mastercheep koopt van Russische hackers dan heb je het 0.20 cent op de pc

    BeantwoordenVerwijderen