Wie ben je en waar houd je je op dit moment mee bezig?
Mijn naam is Sander van Acht en ik houd me nu zo'n tien jaar bezig met het verbeteren van leerprocessen door te kijken hoe we ICT daar zo slim mogelijk bij kunnen inzetten. Mijn loopbaan startte bij de Raad voor Cultuur en ging via Beeld en Geluid, de oprichting van twee bedrijven Spons en Edutrainers naar mijn huidige bedrijf Flooow. Met Flooow help ik scholen en bedrijven bij de organisatie van 'Blended learning'. Daarnaast ben ik mede-eigenaar van het bedrijf Sjef (www.sjefkoken.nl en www.sjefsander.nl), waarmee we amateurkoks helpen om via 'moleculair koken' waanzinnige diners te produceren. Ook heel erg op leren gericht eigenlijk...
Op welke wijze was je tien jaar geleden betrokken bij het advies rondom mediawijsheid van de Raad voor Cultuur?
Met een mooi woord als 'beleidsadviseur'. Ik schreef mijn scriptie over het ontbreken van een heldere visie op het gebied van wat toen media-educatie werd genoemd. Dat was aanleiding voor de Raad voor Cultuur om mij te vragen bij te dragen aan hun nieuwe rapportage over 'Mediawijsheid'.
Wat waren de belangrijkste redenen dat de Raad voor Cultuur destijds met een ongevraagd advies kwam?
Het vorige rapport kwam als ik het mij goed herinner uit 1996 en er was in 2005 veel veranderd. Internet was volledig doorgebroken, iedereen had een mobiele telefoon, etc. Dat was compleet anders in 1996. Die verandering, door de Raad de 'medialisering van de samenleving' genoemd kan ik me herinneren, was aanleiding om opnieuw het begrip onder de loep te nemen en te verbreden van media-educatie (wat teveel 'onderwijs' en jongeren' was) naar mediawijsheid.
Wat zie je nu, tien jaar later, terug als rendement van het advies?
Dat is heel dubbel. Er zijn aan de ene kant veel nieuwe projecten gestart, veelal binnen het netwerk van Mediawijzer.net. Daar zitten sterke en minder sterke initiatieven bij, maar er is in ieder geval een verbreding van de aandacht voor het onderwerp gekomen. Aan de andere kant zie je daar in het onderwijs nog erg weinig van terug. Het is nog steeds maar in zeer beperkte mate onderdeel van de eindtermen of kerndoelen, waardoor het veelal sporadisch een plek in curricula krijgt. Wat wij met Flooow veel zien is dat 'mediawijsheid' veelal in één studiedag van 3 uur voor docenten aandacht krijgt. Daar spreekt weinig visie uit wat men in het onderwijs met mediawijsheid wil.
In het advies wordt nergens expliciet uitgelegd wat überhaupt media zijn. Waarom is dat?
Wat ik mij nu nog van die discussies destijds kan herinneren is dat er ten opzichte van het vorige rapport uit 1996 een zodanige verbreding van typen 'media' was, dat het ondoenlijk werd om nog te specificeren wat 'media' precies waren. Waar het voorheen radio, telefoon en televisie waren, kwamen er nu voor je gevoel iedere maand nieuwe apparaten op de markt die je een 'medium' zou kunnen noemen. Om de discussie niet te laten gaan over wat precies media zijn, maar de discussie te focussen op hoe je met alle media (bestaand of nieuw) om moet kunnen gaan zijn 'media' in het rapport niet expliciet gedefinieerd.
Wat zijn volgens jou media?
Eenvoudig gezegd: alles. Alles dat een boodschap kan doorgeven die door iemand geïnterpreteerd kan worden. Dat kan wat mij betreft een schilderij, de inrichting van een park, een televisie, maar ook wij mensen zelf zijn.
Kun je in je eigen woorden aangeven wat jij verstaat onder mediawijsheid?
Vanuit die brede gedachte over wat 'media' allemaal kunnen zijn benader ik ook 'mediawijsheid'. Het creëren van voldoende ervaringen, skills en kennis om de boodschappen die jou dagelijks bereiken zo goed mogelijk te kunnen interpreteren. Daarbij spelen dan voor mij vragen als:
- Wie zendt de boodschap naar mij?
- Waarom doet die persoon of dat ding dat?
- Wat is het doel van de boodschap?
- Hoe is de boodschap verpakt?
Het nadenken over die laatste vraag heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat ik al sinds lange tijd geen TV-journaal meer kijk. Het voelde niet meer als waardevol om iedere dag een door de NOS bepaalde versimpelde en versnipperde samenvatting van het wereldnieuws te krijgen. Door over die vraag na te denken kun je voor jezelf dit soort keuzes gaan bepalen. In staat zijn om een weloverwogen keuze te kunnen maken is voor mij 'wijs' omgaan met 'media': mediawijsheid.
Hoe kun je, volgens jou, op een goede manier aandacht besteden aan mediawijsheid in het basisonderwijs?
Dat heeft voor mij met een bredere visie op 'leren' te maken. Ik ben een groot voorstander van kinderen echt in de lead te zetten bij de creatie van kennis. Dus niet het consumeren van bestaande kennis en hen te vragen deze te reproduceren in een toets, maar hen te motiveren zelf ervaringen op te gaan doen, fouten te maken, en met anderen samen te werken. Een docent wordt daarbij een mentor/coach/facilitator/hulplijn die (met behulp van ICT) kinderen helpt om op hun eigen tempo te groeien.
In zo'n type onderwijs denk ik dat een groot deel van de mediawijsheid-skills al grotendeels vanzelf heel sterk aan bod komen. Leerlingen die actief op zoek gaan naar nieuwe kennis en ervaringen gaan tegen zaken aanlopen. Een goede docent/mentor kan hen door de juiste vragen te stellen helpen bewust te worden welke mechanismen achter de media zitten waar ze bij hun ervaring mee in aanraking kwamen.
Daarmee stoppen we de lastige discussie 'moet het een apart vak worden?' direct, die discussie is niet meer relevant. Het is een fundamenteel onderdeel geworden van het groeiproces van ieder kind. Zoals dat ook zou moeten gelden voor vaardigheden als presenteren, nadenken, ondernemen, dromen, luisteren, etc. Maar goed, dat is mijn bescheiden mening over onderwijs...:)
Je hebt het over mediawijsheid-skills. Bedoel je de competenties van het Mediawijsheid Competentiemodel (mediawijzer.net)?
Voor mij is de belangrijkste skill: in staat zijn om een weloverwogen keuze te kunnen maken. Maar daar kun je zeker diverse skills onder scharen, het model van mediawijzer.net geeft daar op zich een goed overzicht van.
Als de Raad voor Cultuur nu met een herzien advies zou komen, wat zouden dan volgens jou de belangrijkste aandachtspunten zijn?
Tja, dat sluit denk ik heel erg aan bij het vorige punt. Pleit niet meer voor een apart vak of apart aandachtsgebied (wat het nu toch nog sterk is), maar leg een bredere visie op onderwijs en leren neer waar deze skills een niet te missen onderdeel van zijn. Dan slaan we twee vliegen in één klap: beter onderwijs én aandacht voor mediawijsheid. Wie wil dat nou niet...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten