dinsdag 5 januari 2016

Waarom zijn pas afgestudeerde Pabo studenten zo onbekwaam op het gebied van ICT?

In december werd ik via Skype geïnterviewd door een freelance journaliste van Kennisnet. De vraag die zij mij stelde was: "Waarom zijn pas afgestudeerde Pabo studenten zo onbekwaam op het gebied van ICT?"

Dat is een erg lastige vraag. Klopt de vraag überhaupt? Geldt dit voor alle pas afgestuurde Pabo studenten in Nederland? Hoe onbekwaam is "zo onbekwaam"? En welke ICT vaardigheden worden er eigenlijk bedoeld? Gaat het hier om het zelf kunnen omgaan met algemene toepassingen zoals Word en PowerPoint, het effectief didactisch kunnen inzetten van tablets of andere devices, vol gebruik kunnen maken van het leerlingvolgsysteem, kunnen programmeren, mediawijs zijn, het digibord op een interactieve manier inzetten of nog heel andere zaken? Kortom, de vraag is behoorlijk onduidelijk en eigenlijk niet te beantwoorden zonder meer concrete context.


Helaas was deze concretere context tijdens het interview niet bekend. Ik heb zo goed mogelijk proberen aan te geven wat ik op de Pabo van Hogeschool Utrecht doe op het gebied van ICT & Onderwijs. Ik ben er van overtuigd dat mijn studenten een rijk aanbod krijgen en dat zij veel verschillende facetten van ICT in het onderwijs kunnen leren gebruiken gedurende hun opleiding. Ik bied daarbij minimaal de onderwerpen aan die in de Kennisbasis ICT 2013 voor het VO zijn geformuleerd. Daarnaast sluit ik aan bij allerlei nieuwe ontwikkelingen, zoals computational thinking, blended learning en maker educatie.

Echter, ik heb in het interview ook geprobeerd aan te geven dat de student vrij veel keuzevrijheid heeft binnen onze opleiding. Dat zorgt er voor dat een grote groep studenten vaak voor de weg van de minste weerstand kiest. Daarbij is voor hen het leren van nieuwe ICT mogelijkheden zeker (nog) geen prioriteit.

Een casus van eerstejaars studenten
Een voorbeeld: de huidige eerstejaars lopen stage in een klas in de bovenbouw (groep 5 t/m 8). Sommige stagescholen zijn erg ver gevorderd qua ICT mogelijkheden en andere stagestagescholen hebben helaas nauwelijks mogelijkheden. Alle eerstejaars studenten moeten een stelles geven waarbij leerlingen een tekst schrijven. Deze tekst moeten minimaal zes leerlingen digitaal verwerken. Dat is het minimale uitgangspunt waarmee alle studenten uit de voeten moeten kunnen. Omdat de stagecontext voor alle studenten zo verschillend is, heb ik de opdracht vanuit ICT zo divers mogelijk aangeboden;  de leerlingen mogen de tekst in Word typen, maar ze mogen ook een klassenwebsite bouwen en daarop hun teksten online publiceren. Of in Google Drive, een wiki-omgeving, weblog, vlog, andere online tool zoals Glogster, Tackk of Smore, etc. Ik raad studenten aan om alle leerlingen hun tekst digitaal te laten verwerken en om te differentiëren in de middelen die ze de leerlingen aanbieden, passend bij de interesse van het kind.

In mijn werkcolleges hebben studenten voldoende tijd en ruimte om hun stelles te ontwerpen en allerlei tools zelf te leren gebruiken. Ik kan hen daarbij ondersteunen en tips geven om een zo rijk mogelijke stelles te ontwikkelen. Helaas komen er maar weinig studenten naar de werkcolleges. De studenten moeten uiteindelijk hun ontwerp vanuit drie theorieën verantwoorden: het TPACK model, het Vlaamse diamantmodel en het Mediawijsheid Competentiemodel.



Uiteindelijk kiest ongeveer 80% van de studenten ervoor om zes leerlingen iets te laten typen in Word. Dan is het ook voldoende. Punt. Waar die keuze precies door komt, weet ik niet. Elke casus is natuurlijk uniek. Soms door de beperkingen van de stageschool, soms door tijdnood, soms door gemakzucht, soms door heel andere omstandigheden. Maar er zijn ook studenten die met de klas een prachtig multimediaal weblog bouwen of een interactieve Wordpress site. Deze studenten grijpen deze kans aan om iets uitdagends met een klas kinderen te doen op het gebied van ICT. Dit zijn vaak de studenten die zelf al enthousiast over ICT zijn en graag nieuwe dingen willen uitproberen.

Hoe zit het nu?
Zijn alle pas afgestudeerde Pabo studenten onbekwaam op het gebied van ICT? Nee, natuurlijk niet. Zijn alle pas afgestudeerde Pabo studenten voldoende bekwaam op het gebied van ICT? Nee, natuurlijk niet. Ze krijgen op de opleiding gedurende vier jaar zo veel mogelijk bagage mee en ik probeer hen te enthousiasmeren door hopelijke succeservaringen. Een groep studenten kiest er telkens voor om ICT in hun ontwikkeling te betrekken, bijvoorbeeld in een minor of (afstudeer)onderzoek. Maar er zijn ook studenten bij wie computers grote frustratie oproepen. Zij willen liever niets met ICT en vinden al die technologieën vervelend. En dan is er nog een heel grote groep die daar ergens tussenin zit. Zij leren steeds nieuwe mogelijkheden bij en verleggen stukje bij beetje hun grenzen.

Zoals Rogers in zijn innovatietheorie al stelde, kan het erg lastig zijn om mensen te overtuigen. Een grote groep mensen moet zelf ervaren wat de meerwaarde van iets is, voordat ze er mee willen werken. Wat ICT in het onderwijs betreft, zijn er heel mooie voorbeelden waarbij ICT het onderwijs echt beter maakt. Maar soms ook niet. Wat ik zelf heel opvallend vind, is dat de grootste nascholingsvraag van scholen vaak gaat over de inzet van ICT. Tja, blijkbaar is de behoefte er wel op het moment dat je er zelf intrinsiek voor gemotiveerd raakt. Welke rol ik daar als docent op de Pabo bij kan spelen, is iets wat ik nog aan het uitvogelen ben...

Het artikel van de freelance journaliste van Kennisnet is te lezen via https://www.kennisnet.nl/artikel/doen-pabos-genoeg-aan-de-ict-geletterdheid-van-toekomstige-leraren

Geen opmerkingen:

Een reactie posten